چک بانکی و چک بین بانکی ابزارهای مهمی در سیستم بانکی می باشند که هریک، کاربردها و ویژگی‌های خاص خود را دارند. چک بانکی، سندی است که توسط بانک صادر می‌شود و به دارنده آن اجازه می‌دهد مبلغ مشخصی را از حساب خود برداشت کند و آن را در اختیار اشخاص قرار بدهد. این نوع چک‌ها معمولاً برای معاملات تجاری استفاده می‌شوند که هنوز از قطعیت انجام معامله مطمئن نیستند.  از سوی دیگر، چک بین بانکی، چکی است که توسط یک بانک به بانک دیگر صادر می‌شود و معمولاً برای انتقال پول بین به کار می‌رود. این چک‌ها به دلیل امنیت بالا و کاهش احتمال  تقلب، در معاملات بین بانکی و تجاری زیادی مورد استفاده قرار گرفته است. اما در این بین امکان مفقودی یا سرقت چک بانکی و بین بانکی هم وجود دارد.

شرایط پیگیری مفقودی یا سرقت چک بین بانکی (رمزدار)

اگر چک رمزدار(بین بانکی) خود را پیش از تحویل به ذینفع (کسی که چک را در وجه‌اش گرفتید و می‌خواهید به او پول بدهید) گم کردید و یا ربوده شده باشد، باید برای پیگیری مفقودی یا سرقت چک بین بانکی به صورت زیر عمل کنید:

• باید شما (که درخواست دهنده هستید) به همراه ذینفع (کسی که چک را بنام او گرفتید) به شعبه صادرکننده چک (نه هر شعبه‌ای از بانک) مراجعه و فرم مربوطه را تکمیل کنید. شما بایستی متعهد شوید که نسب به چک مذکور هیچگونه ادعایی از بانک نخوهید داشت. در اینصورت بانک برای شما چک المثنی صادر خواهد کرد.
• اگر صادرکننده چک یا ذینفع چک نتوانند یکدیگر را متقاعد برای حضور در بانک و تکمیل فرم را کنند، در این حالت با ارائه حکم دادگاه مبنی بر باطل کردن اصل چک می‌توان نسبت به صدور چک المثنی اقدام کرد.
• بانک استعلامات و بررسی‌های لازم را در خصوص چک مفقود شده انجام خواهد داد و در چک جدید داده شده نیز متنی مبنی بر جایگزینی چک به دلیل مفقودی چک قبلی درج می شود.

دریافت مبلغ چک بین بانکی (رمزدار) و پشیمانی از آن

چک بین بانکی به علت قوانین خاص و وجود رمزی که دارند شرایط خاصی برای برگشت به حساب خواهند داشت. در صورت مفقود شدن یا سرقت چک بین بانکی برای عودت، بانک نیازمند صرف زمان برای شما است و باید اجازه دهید بانک روال اداری خود را طی کند.

بانک‌ها باید ابتدا از بانک مقصد استعلام عدم واریز مبلغ چک را گرفته و از اصالت چک مطلع شوند.

چگونه به بانک درخواست عدم پرداخت بدهیم؟

شرایط پیگیری مفقودی یا سرقت چک بانکی (تضمینی):

طبق ماده (1) قانون صدور چک: چک تضمین شده،به چکی می گویند که توسط بانک به عهده همان بانک به درخواست مشتری صادر و پرداخت وجه آن توسط بانک تضمین می گردد. به همین دلیل به چک‌های بانکی، چک‌های تضمینی گفته می‌شود.

حال اگر  به تبصره 2 ماده 14 قانون صدور چک نگاه کنیم که در ارتباط با مفقودی یا سرقت چک می‌گوید:

” پرداخت چک‌های تضمین شده (بانکی) و مسافرتی را نمی‌توان متوقف کرد مگر آنکه بانک صادر کننده نسبت

به آن ادعای جعل کند.” در این مورد تنها یک شرط خاص وجود دارد که در ماده 24 قانون چک بدان اشاره می شود:

·         اگر چک بانکی (تضمینی) گم شده است:

1. اگر صدور چک بانکی از تاریخ 29/12/1400 به بعد باشد.
2. مراجعه همزمان متقاضی و ذینفع در شعبه و تکمیل فرم مربوطه انجام شده باشد
3. استعلام هویت متقاضی و ذینفع (سامانه نهاب) توسط بانک و دریافت کارمزد

در صورتی که هیچ مشکلی در موارد فوق نباشد، صدور چک بانکی جدید به همان مبلغ و مشخصات از طریق تسویه کردن چک قبلی و تحویل چک جدید به درخواست دهنده انجام می شود

تفاوت‌ چک رمزدار و چک تضمینی چیست؟

·         اگر چک بانکی (تضمینی) سرقت شده باشد:

در صورتی‌ که به جای مفقودی، چک بانکی سرقت گردد، علاوه بر نکات گفته شده باید حتما  ” گواهی شکایت نزد مرجع قضائی” به شعبه بانک ارائه شود.

دریافت مبلغ چک بانکی (تضمین) و پشیمانی از آن:

مواردی دیگری هم به جز مفقودی یا سرقت چک بانکی اتفاق می‌افتند، مثلا اگر چک بانکی که دریافت کردید برای معامله و بنا به دلایلی معامله انجام نشد، به راحتی چک را به بانک برمی گردانید تا مبلغ چک را به حساب شما واریز شود. عودت چک بانکی به بانک تشریفات و مقررات خاصی ندارد. فقط یادتان باشد درخواست دهنده چک حتما بایستی خودتان باشید.