در دنیای سرمایه‌گذاری، هر لحظه  با فرصت‌های جدیدی روبه رو می شویم که به افزایش سرمایه ما کمک می کند. یکی از این فرصت‌ها، مفهوم سهام جایزه است که نه تنها می‌تواند به افزایش سرمایه ما منجر شود بلکه به عنوان یک راهکار هوشمندانه برای جذب سرمایه‌گذاران جدید نیز عمل می‌کند. اما سهام جایزه دقیقاً چیست؟ در این مطلب به بررسی این مفهوم مهم کی پردازیم و نشان می‌دهیم که چرا سرمایه‌گذاران باید به سهام جایزه توجه ویژه‌ای داشته باشند

سهام جایزه چیست؟

هر زمان شرکتی تصمیم به افزایش دارایی از طریق یکی از روش‌هایی نظیر (سود انباشته یا تجدید ارزیابی دارایی‌ها) داشته باشد، باتوجه به میزان افزایش سرمایه‌ای که داشته است، تعداد سهام کل شرکت افزایش خواهد یافت. در این صورت اگرچه تعداد کل سهام شرکت افزایش می یابد اما قیمت تئوریک هر سهم باید کاهش یابد تا ارزش بازار سهم به صورت کاذب بالاتر نرود.

با این وجود طبیعتا بسیاری می گیند که کاهش قیمت سهم به ضرر سرمایه گذارانش تمام خواهد شد. برای حل این مشکل شرکت، به میزان کاهش قیمت هر سهم و بسته به میزان افزایش سرمایه خود، به سهامداران فعلی که سهم مورد نظر را در زمان افزایش سرمایه در پرتفوی خود دارند، سهام اضافه تعلق می دهد. در این حالت سهامداران بابت سهام جدید پولی پرداخت نمی‌کنند، از طرفی ارزش دارایی‌هایشان نیز تغییر نمی کند. به این سهام جدید که به سرمایه گذاران داده می شود، سهام جایزه گفته می‌شود.

نکته: سهام جایزه شامل مالیات نیست و بدون نیاز پرداخت کارمزد در اختیار سهامداران قرار می‌گیرد. ولی  در زمان فروش، سهامدار باید کارمزد فروش را به کارگزاری مربوطه پرداخت کند.

چگونه اطلاعات مربوط به افزایش سرمایه را دریافت کنیم؟

برای مطلع شدن از افزایش سرمایه و محاسبه میزان سهام جایزه می‌توانید از سایت کدال استفاده کنید. در این سایت تمامی اطلاعات و اطلاعیه‌های مرتبط  به شرکت‌هایی که سهام شان در بورس اوراق بهادار است، قرار گرفته است.

افزایش سرمایه یکی از این اطلاعیه‌ها است. شما می‌توانید در بخش جستجوی اطلاعیه، گروه اطلاعیه را انتخاب کرده و اطلاعیه‌های مربوط به افزایش سرمایه را مشاهده کنید. حتی می‌توانید نام سهمی که در مدنظر دارید را نیز جست‌وجو کنید.

قیمت سهم پس از افزایش سرمایه چگونه تعیین می‌شود؟

پس از افزایش سرمایه (از محل سود انباشته یا از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها)، قیمت هر سهم با توجه با تعداد سهام جایزه، به گونه‌ای متعادلسازی خواهد شد که ارزش سرمایه  سهامداران ثابت بماند. بر همین اساس، قیمت تئوریک هر سهم بعد از افزایش سرمایه و تعداد سهم های هر سرمایه گذار را می شود با توجه به فرمول‌های زیر مشخص کرد:

به عنوان مثال، شرکت x می خواهد از محل سود انباشته، 250% افزایش سرمایه انجام دهد. بنابراین، با فرض این که آخرین قیمت پایانی سهم شرکت x پیش از افزایش سرمایه 500 تومان است، قیمت جدید سهم x به شکل زیر محاسبه می شود:

با فرض اینکه قبل از انجام شدن افزایش سرمایه و دریافت سهام جایزه از شرکت، ما 2 میلیون تومان از سهام این شرکت، یعنی 4000 سهم داشتیم، تعداد سهام پس از افزایش سرمایه به صورت زیر محاسبه می شود:

بنابراین تعداد سهام ما از شرکت x، به 14000 سهم خواهد رسید. 4000 سهم از قبل داشتیم، 10000 سهم جایزه هم دریافت کردیم. حال اگر قیمت تئوریک سهام را در تعداد سهام بعد از افزایش سرمایه ضرب کنید، می‌بینید که ارزش کل سهام ما پس از این افزایش سرمایه، هم‌چنان تغییری نخواهد کرد و همان ارزش قبل باقی می ماند.

چه کسانی مشمول دریافت سهام جایزه می‌شوند؟

سهام جایزه تنها به سهامدارانی تعلق خواهد گرفت که در تاریخ برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده مبنی بر تصویب افزایش سرمایه، سهام آن شرکت را در پرتفوی خود دارند. بنابراین اگر شخصی  سهام خود را پیش از برگزاری این مجمع به فروش برساند، سهام جایزه دریافت نمی کند. همچنین لازم به ذکر است که تعداد سهام جایزه که به هر سهامدار تعلق خواهد گرفت، با توجه به درصد افزایش سرمایه شرکت و نسبت مالکیت هر سهامدار در شرکت محاسبه می شود.

معرفی برترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری

سهام جایزه چه فایده‌ای برای سهامداران دارد؟

همان‌طور که در مثال فرضی نشان دادیم، با انتشار سهام جایزه، قیمت هر سهم متناسب با تعداد سهم‌های جدیدی که به سهامدار تعلق گرفنه است، کاهش خواهد یافت. در نتیجه دارایی شخص سهامدار تغییر نخواهد کرد. پس سوال مهمی که پیش می آید این است که دقیقا فایده سهام جایزه چیست؟

در پاسخ به این سوال می‌توان گفت که اگرچه در ابتدا انتشار سهام جایزه، تاثیری در سوددهی و ارزندگی سهام سهامداران نخواهد داشت. اما با گذشت زمان، قیمت سهم تمایل دارد تا این شکاف قیمتی ایجاد شده را جبران کند. بنابراین، با پر شدن این شکاف قیمتی، سود قابل قبولی نصیب سهامداران می شود.

چرا شرکت‌ها تصمیم به انتشار سهام جایزه می‌گیرند؟

سهام جایزه، در نتیجه فرایند افزایش سرمایه منتشر می‌شود و در این حالت از افزایش سرمایه، سرمایه جدیدی وارد شرکت نمی شود و صرفا نوعی فرایند حسابداری صورت خواهد گرفت. بنابراین با وجود افزایش سرمایه، دارایی خالص شرکت افزایش نخواهد یافت.

در واقع تخصیص سهام جایزه به سهامداران، در ارزندگی سهام یک شرکت تأثیر مستقیم ندارد، ولی می‌تواند در بلندمدت از طریق طرح‌های توسعه‌ای، تاثیرات مثبتی بر سوددهی و در نتیجه ارزش سهام شرکت‌ها داشته باشد.

نکته‌ای که باید آن را در نظر گرفت این است که پس از افزایش سرمایه و تعدیل قیمت سهام شرکت، متناسب با میزان افزایش سرمایه، یک تقاضای روانی ایجاد می شود و سرمایه‌گذاران بیشتری را برای خرید سهام شرکت مشتاق می‌کند. بنابراین شرکت‌ها سعی دارند که از طریق انتشار سهام جایزه، سرمایه‌ بیشتری جذب کنند تا درنهایت بتوانند میزان سوددهی خود را افزایش بدهند.

چه زمانی سهام جایزه به پرتفوی سهامداران اضافه می‌شود؟

با توجه به میزان افزایش سرمایه، دو حالت وجود دارد:

حالت اول: میزان افزایش سرمایه کمتر از ۲۰۰ درصد باشد

در صورتی که میزان افزایش سرمایه شرکت کمتر از ۲۰۰ درصد باشد، حداکثر ۲ روز کاری پس از افشای تصمیمات مجمع، سهم مورد نظر بازگشایی و معاملات آن انجام خواهد شد.

نکته: لازم به ذکر است که در هنگام بازگشایی، سهام جایزه در پرتفوی شما قرار نمی‌گیرد و در نتیجه نمی‌توانید آن را بفروشید.

سهام جایزه نیز پس از تکمیل تمامی فرآیندهای مربوط به آن و ثبت افزایش سرمایه نزد سازمان ثبت شرکت‌ها به پرتفوی شما اضافه می شود. البته این فرآیند تقریبا زمان‌بر بوده و ممکن است چند ماه زمان ببرد.

حالت دوم: میزان افزایش سرمایه بیشتر از ۲۰۰ درصد باشد

در صورتی که میزان افزایش سرمایه شرکت بیشتر از ۲۰۰ درصد باشد، تا وقتی که فرآیند افزایش سرمایه تکمیل نشده باشد  سهام جایزه به پرتفوی سهامداران اضافه نمی شود، سهم در وضعیت مجاز قرار نمی‌گیرد و بازگشایی نماد انجام نخواهد شد. مشابه حالت قبل، این فرآیند نیز زمان‌بر بوده و ممکن است تا چند ماهی بطول بیانجامد.

چگونه سهام جایزه را به سهام عادی تبدیل کنیم؟

تبدیل سهام جایزه به سهام عادی، نیازمند اقدام خاصی نخواهد بود و به محض این که شرکت سهام جایزه را به پرتفوی سهامدار انتقال دهد، این سهام عیناً مانند سهام اصلی است و هیچ تفاوتی با آن نخواهد داشت. لازم به ذکر است که نماد سهام جایزه دقیقا همان نماد سهام اصلی می باشد.

کلام آخر

سهام جایزه به عنوان یک ابزار جذاب و کارآمد در دنیای سرمایه‌گذاری، فرصتی است که می‌تواند به رشد پورتفوی شما کمک کند. این نوع سهام به عنوان یک پاداش برای سرمایه‌گذاران عمل خواهد کرد. با درک درست این مفهوم و نحوه عملکرد آن، شما خواهید توانست از مزایای ویژه‌ای که سهام جایزه به همراه دارد بهره‌مند شوید. آیا آماده‌اید که از این فرصت ارزشمند استفاده کنید؟